Мактабда ўқишни кирилл алифбосида бошлагандим. Бошланғични тугатганимизда лотин алифбосига ўтдик ва ўқитувчиларимиз билан бирга бу ёзувни аранг ўзлаштирдик. Бирга. Лекин мактабни битиргунча лотин ва кирилл алифбосининг аралашмасида диктант ёзганим учун “уч”дан нарига ўтмаганман. Олийгоҳга киргунча ёзувда ўзимни чаласавод ҳисоблардим.
Олийгоҳда эса ҳаммаси эски ҳолига қайтди: кириллда ёзасанми лотиндами фарқи йўқ, фақат оралиқ ва жорий назорат деганларини ҳисобга олмаганда. Домлаларнинг хушига қараб кўпчилик қатори кириллга қайтдим. Лекин бу билан ёзувдаги аралашма касалидан қутула олмадим.
Шу тариқа ишга келдим ва унда ҳам “Кирилл оға” билан ошно тутиндик, лекин ишга доир муҳр ва номлар лотинлигича қолаверди.
Ҳаммаси жойидадек гўё, аммо яқинда негадир яна алифбо масаласи кўтарилганида ёдимга тушди: айтганча биз лотинга ўтувдик, қанча машаққат билан ўрганувдик, шунинг касри деб ёзувда “уч”дан уёғига ўтолмадим. Хўш яна нима? Қўшимча ҳарфлар ва қоидалар? Ҳой барака топгур зиёли олимлар алифбони пухта қилмаган экансиз нима кераги бор эди амалга киритиб. Бир аср давомида тўрт марта алифбомизни ўзгартирибмиз ва қанчадир авлодни чаласавод “уч” ва”иккичи” қилдик.(ёки қилдингиз)Етар энди.
Айтганча ишга келаётган ёшлар хатто аризани тўғри “ёза олмайди”га ҳам етар! чунки… Эссиз ўшанга: бугун болаларимга кундалигимни ҳам кўрсатолмайман. Яна депутат эмиш.
Бу гаплар ёқмаса ана катта кўчалар кўп.
telegram.me/deputat_kusherbayev
Filed under: 1.BOSH SAHIFA | Leave a comment »
Ватанпарварликнинг илк белгиси ўз она тилида, давлат тилида гапириш, уни ҳимоя этишдир.
Бир замонлар сўз бойлиги билан дунёни лол қолдирган ҳазрат Алишер Навоийнинг тили мустабид тузумнинг гоҳ ошкора, гоҳ пинҳона сиёсати туфайли, афсуски, ўз мавқеини йўқотган эди. Оқибатда, тилимиздан фахрланиш ўрнига, ўзимиз англаб-англамаган ҳолда, ундан ор қила бошлагандик. Энг ёмони эса, Мустақилликни қўлга киритганимизга ҳам чорак асрдан ошган бўлса-да, унинг таъсиридан ҳали-ҳамон қутула олганимиз йўқ. Сал каттароқ расмий тадбир ўтказсак, ҳатто орамизда биронта ўзга тил вакили бўлмаса-да, уни рус тилида олиб борамиз. Айниқса, фан-техника, қонунчилик ва ҳуқуқ соҳасида ўз тилимизда гапиришдан “эҳтиёт” бўламиз. Сабаби эса оддий: тилимизда замонавий ва қонунчилик атамалари ишланмаган деб ўзимизга таскин берамиз… Аммо, аслида, озгина мулоҳаза қилсак, уларни бизга биров ишлаб бермайди. Аксинча, тадбирларимизни ўз тилимизда ўтказиб, ўз тилимизда маърузалар тайёрлашга уринаверсак, мос атамаларни топиш учун изланаверсаккина улар шаклланади, сайқалланади. Шундагина келажак авлод “катта тадбирда ҳам ўз тилимизда гапирса бўлар экан” дея ҳайратланиб юрмайди…
TURONZAMIN 