Мана, навбатдаги “Ўтганларни хотирлаш ва уларни қадрлаш” эмас, Россия ўйини доирасидаги ура уралар, 9 май ва фалон полклар ўз юришларини тугатди. Мушаклар олови сўнди, биз учун қадрли ва баъзан биз учун қадрсиз ва ҳатто зарарли, мудҳиш, ҳатто қонхўр бўлган шахсларнинг қадрсиз портретлар у ер бу ерга ташланди. Аммо биз ўз хотирамиздаги даҳшатли урушни чиқариб ташлай оламизми? Йўқ, албатта ва чиқариб ташлашга ҳаққимиз ҳам йўқ.
Аммо, ҳамма гап бу даҳшатли уруш тушунчасига ва воқейлигига янги, 21 аср, Ўзбекистон мустақил давлати фарзандлари сифатида қарашга ўта олишимизда. Ҳа, ҳамма гап мана шунда. Энди атрофга қарайлик, Болтиқбўйи мамлакатлари тарихий сабабларга кўра ўз “менлигини” аллақачон таниб олдилар. Уларда бу даҳшатли урушда улар учун ким қаҳрамону ким сотқинлиги аллақачон аниқ бўлган ва бу улар учун тортишувга сабаб бўладиган ҳол эмас.
Бу ўринда Гуржистоннинг зафарли қадамларини алоҳида айтган бўлардим. Украина тўғрисида кенг мулоҳазалар билдириш пайти келди ва бунга албатта турли сабабларга кўра алоҳида майдон керак. Бу ҳақда алоҳида тўхталаман. (Кейинроқ) Чунки уларнинг ҳолати ва ўрни бошқа. Украинанинг биргина ўз миллий қаҳрамонлари номларини тиклаб олганлигининг ўзи таҳсинга сазаввор. Чунки айнан мана шу жойдан уларнинг, қолаверса ҳар бир янгидан мустақил бўлган , империя сиртмоғидан қутулган мустақил давлатнинг мафкураси мана шу аниқлик ва ихтиёрий мафкуравий йўлни танлашдан бошланади Биз ҳамон Бош қомусимиздаги “Ўзбекистон ҳач қандай мафкурани давлат мафкураси сифатида қўллаб қувватламайди”, деган иборанинг мудҳиш моҳиятини ҳатто сезмаймиз. Калласида ҳаётда қандай яшамоқ фикри йўқ, аниқ бир мўлжалсиз кетаётган карвондай ҳаммага ёқмоқчилик кайфиятида яшамоқчи бўламиз.
Биз қачон ўзимизни таний бошлаймиз. Наҳотки иккинчи жаҳон уруши икки фашизм тизими орасида бўлганлигини ҳалигача тушунмай келаяпмиз. Бу икки фашист тизим бир бири олдида ер ва мавқе талашди. Дунё саҳнасида икки фашист давлат гегемонлик талашди ва ҳатто ўзаро келишган ҳолда Европани 1939 йил бўлиб олишга киришди ва шу билан иккинчи жаҳон урушини бошлаб берди. Мана уруш бошланган йил ва сабаблар. Кейинчалик, қарасаки улушлар тақсимланиши уларнинг бир бирини, иккала томонни ҳам қониқтирмади. Натижа ҳаммамизга аниқ. Демак, киикнчи жаҳон урушини алоҳида таҳлил қилиш ва унинг моҳиятини тушуниб етиш пайти аллақачон келди.
Бизчи, бизнинг кўплаб ташкилотлар, баъзи шахслар, ачинарлиси шундаки, катта катта лавозимдаги шахслар ҳали ҳамон советлар гипнозидан чиқа олмаяпти. СССРнинг байрамларини байрам қилиш ортида уларнинг ўша тизимни қайтариш умидлари, собиқ империяга ҳар ҳолда сиғиниб қўйиш зарар қилмас, деган кайфият сўнмаяпти. Аммо, бу талаш ва тортишувларда ниҳоятда катта бир қоялар борки, бу қояларни четлаб ўтолмаймиз ва четлаб ўтган кишилар ўз келажакларини аниқлашда албатта адашадилар. Бу қояларни бизда тилга олинса ҳали ҳамон кўпларнинг “сариқ” сочлари тикка бўлиб кетаяпти ва улар бу қояларни нафрат билан тилга олишни унутмаяпти. Аслидачи!!!!!
Аслида бу урушда ҳали тўлиқ ўрганилмаган, айниқса тўлиқ тан олинмаган УЧИНЧИ ТОМОН бор. Россиядан чиққан “власовчилар” ва бошқа кўплаб большевизмга қарши курашга кирган россиялик гуруҳлар, Болтиқбўйида “Ўрмон оғалари”, Германиядаги “Антифашистлар”, “Туркистон легиони”, Европадаги антифашист гуруҳлар , Украинадаги ОУН, УП ва блшқалар. Бу урушда икки фашист тизими ер ва сиёсий гегемонлик талашди дедик. Айнан мана шу ҳолатдан келиб чиқиб бу УЧИНЧИ ТОМОН БОЛЬШЕВИЗМ ВА ФАШИЗМДАН ҚУТУЛИШ ЧОРАЛАРИНИ ИЗЛАДИ, ОЗОДЛИККА УРИНДИ, ЙЎЛ ИЗЛАДИ, (Улар баъзи ҳолларда озодликка эришиш учун ҳар қандай кучлар билан ҳамкорлик қилишга тайёр ҳолатга келган эдилар.) демак буни биз АЛОҲИДА АЙТМОҒИМИЗ ВА ЭЪТИРОФ ЭТМОҒИМИЗ КЕРАК. Ушбу ҳаракат мағзини инкор қилганлар айтсин, бу нотўғри фикр, деб. Агар шундайлар чиқса мен уларга бу ҳаракатга киришиш ва киришганларнинг тарихини, ҳаётини ТАҚДИРИНИ ва тақдирларинигина эмас, энг бўлмаганда бу гуруҳлар майдонга олиб чиққан ШИОРЛАРИНИГИНА ўрганиб чиқинг, деган бўлардим. Ўйлайманки, биз ҳаммамиз Ўзбекистон халқи, айнан мана шу муҳим ҳолатни ўзимиз учун ечмасдан, англамасдан иккинчи жаҳон уруши, унинг моҳияти, асосий кучлари ва мақсадларини, ҳар бир қатнашчининг алоҳида мақсадларини аниқ баҳоламай туриб бу қирғинга тўлиқ ва аниқ баҳо беролмаймиз. Аммо бу саволга жавоб бериш вақти келганлигидан қочиб биз қанча тайсалласак бу саволлар шунча бизни кечирмас ҳолатга келаверади.
Filed under: 1.BOSH SAHIFA |
TURONZAMIN 