АСАДУЛЛА ОРТИҚОВ:МЕН ШОҲ ЭМАС, АХИР ОТАМАН
(ТЎРТИНЧИ МАКОЛА)
Азизлар Узбекистон халк ёзувчиси Уткир Хошимовнинг «Дафтар хошиясидаги битиклар»ини укишда давом этамиз. Улардан бири «Жавобгарлик» деб аталади. У жуда киска шунинг учун хам уни тулалигича эътиборларингизга хавола килмокдаман. «Ота учун бола жавобгар эмас, аммо бола учун ота жавобгар. Бола отани эмас, ота болани дунёга келтиради ва тарбиялайди.».
Канчалик дахшатли фалсафа, дахшатли булганда хам Сталин репрессияларини хавас билан ёклашдек дахшатли фалсафа.
Дархакикат, катогон йилларида халк душманларининг отаси ёки боласи эмас, хатто кариндош–уруглари хам жавобгар булишган,азият чекишган, азоб-укубатларга дучор булишган. Хатто уша большвеклар хам бу каби ёвузликлариниy накадар гайри инсоний эканликларини билишганлари учун хам бунчалик очикчасига бола учун ота жавоб беради дейишмаган. Аксинча, (аслида амал килишмасалар хам) ота учун бола, бола учун ота жавоб бермайди деган иборани кайта-кайта такрорлашган. Кизиги шундаки, большвеклардан фаркли уларок, бизлар бу дахшатли иборани очикчасига айтмокдамиз.
Киномухлислар томонидан севиб тамоша килинган Колумбиялик киноижодкорларнинг «Мухаббат кахваси» теле-сериали хали купчилигимизнинг ёдимиздан кутарилганича йук. Хотирам панд бермаётган булса, унда суд жараёнида судья Иван Валеони хотини Лукрецияга бор хакикатни куркмасдан айтаверишни, зеро жиноятни аввалдан билганлигингиз учун жавобгар булмайсиз, чунки сиз Иван Валеони хотини булгансиз деганга ухшаш гап килган эди. Бизда эса, ота болани, бола отани тутиб бериши кахрамонона ватанпарварлик аксинча эса жавобгар булишади.
Хаёлга
« Мен шох эмас, ахир отаман,
Гуримда хам уйлаб ётаман.»
деганларини хам эшитиб утирмасдик. Шубхасиз , буюк астроном, улуг алламони жахон фани , фалсафаси, тарихини юксалтиришдаги хизматларини, мутафакирлигини, хатто жахон астрономларининг ялинчоклик билан ёзган илтимосномаларининг хам инобатга олмасдан асрлар утишига карамасдан инсоният хамон лаънат укиётган падаркушни дунёга келтиргани ва тарбиялагани учун жавобгар килиб юборардик.
Азизлар, агар ушбу маколаларда кутарилган фикрларга нисбатан Сизда озгина булса хам фикр уйгонган булса, савобини шахид улган улуг аждодимиз Улугбек Мирзонинг рухларига багишладим.
Дарвоке, Узбекистон халк ёзувчимиз Уткир Хошимовнинг хам мендан хафа булмасликларини хохлардим. Зеро, у киши билан мен эмас, Марк Твен, Морек Новицки ва Улугбек Мирзолар бахслашишди. Менинг айбим ушбу бахсни ташкил килишга харакат килганим халос.
Уйга толаман, муъжиза юз берсаю, Улугбек Мирзо тирилиб келса нима килардик? Тассавур килинг Уткир Хошимов Самаркандда начальник мелиса булсин. Улугбек Мирзо Уткир Хошимовнинг «Хуш, гапни айлантирманг, ота сифатида болангизнинг кирдикорларидан бехабар эдим деб деб бизни ишонтиролмайсиз. Биз «юлдузлаода эди нигохим» деганингизга ишонадиган анойилардан эмасмиз. Сиз ота сифатида углингизнинг конституцион тузумга каши харакатларини ва хокимиятни зурлик билан эгаллаб олишга каратилган жинояткорона ишларини билмаслигингиз мумкин эмас. Бу хакда мелисага ёки узинигизнинг участкавойингизга хабар берганингизда хам булак гап эди. Сиз , биринчидан, терорчини дунёга келтирганингиз, иккинчидан, уни падаркуш килиб тарбиялаганингиз учун жавобгарсиз.
-Уткир Хошимович, ахир нима булганда хам Абдуллатиф менинг фарзандим,болам, ичимдан чиккан чаёним эди. Колаверса у пайтларда бола учун ота жавоб беришдек гайри-инсоний жавобгарлик йук эди.
2000 йил Декабр-2001 йил Январ.
«Туронзамин» хазинасидан.
Filed under: 1.BOSH SAHIFA, Tarix saboqlari, Uzbek |
Deylik, agar bola otasiz tug`ilsachi, unda kim javobgar bo`ladi?? Onami? Ota-onasiz voyaga yetayotgan bolalar bor. Bolalar uyida. Ertaga bola jinoyat qilsa, borib o`sha bolalar uyini javobgarlikka tortishadimi??